Wywiad z dr n. med. Mirosławą Malarą – „Czy Standardy akredytacyjne w szpitalach wymagają odświeżenia?”

Warszawa, 21 luty 2024 r.

Czy Standardy akredytacyjne w szpitalach wymagają odświeżenia? – Wywiad z dr n. med. Mirosławą Malarą, Prezesem Europejskiego Stowarzyszenia Czyste Leczenie, Ekspertem Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali

1. Jak powinno się budować system bezpieczeństwa w Polskich szpitalach?
   Poruszając temat budowania systemu bezpieczeństwa w Polskich szpitalach, trzeba mówić o działaniach kompleksowych. Działania naprawcze w tym zakresie powinny uwzględnić każdy element systemu, który może wpłynąć na poziom bezpieczeństwa, poczynając od wypracowania właściwych rekomendacji i standardów. Niezbędne są programy certyfikacyjne dla szpitali, weryfikujące wdrożenie pożądanych rozwiązań w praktyce szpitalnej. Dobrym przykładem pozytywnej praktyki może być funkcjonujący program „Bezpieczny szpital to bezpieczna opieka”, realizowany przez Koalicję na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali. Ogromną rolę w zakresie jakości usług i bezpieczeństwa odgrywają też niewątpliwie regularne szkolenia personelu medycznego. W kontekście kryteriów jakości świadczonych usług zdrowotnych bardzo ważna jest ocena poziomu jakości poprzez jej pomiar z wykorzystaniem ujednoliconych wskaźników jakościowych.

2. W jaki sposób wskaźniki jakości w opiece zdrowotnej mogą wpłynąć na poprawę jakości i bezpieczeństwa w szpitalach?
   Wskaźniki jakości w opiece zdrowotnej są kluczowym narzędziem oceny efektywności, skuteczności i bezpieczeństwa świadczonych usług. To dobre narzędzie do benchmarkingu. Wprowadzenie skutecznego systemu monitorowania wskaźników jakości w szpitalu wymaga zaangażowania zarządu, personelu medycznego i pracowników administracyjnych, a regularna analiza i działania i wdrażanie ewentualnych działań korygujących na podstawie oceny porównawczej wskaźników jakości pozwalają na ciągłe doskonalenie procesów i podnoszenie standardów opieki zdrowotnej.

3. Zakażenia szpitalne to ogromne wyzwanie, jak jemu przeciwdziałać?
   Należy pamiętać, że zakażeniom szpitalnym może ulec nie tylko pacjent, ale i personel medyczny. Źródeł zakażeń może być wiele. Brak odpowiedniej dezynfekcji, właściwej higieny oraz edukacji personelu medycznego, czy brak możliwości izolacji pacjentów zakażonych to najczęstsze przyczyny zakażeń w szpitalach. Nie można też zapomnieć o problemie antybiotykoodporności, wynikającej z nadużywania antybiotyków, będącym aktualnie ogromnym wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Wkrótce mogą pojawić się choroby bakteryjne, na które nie będą działać żadne znane nam antybiotyki. Dlatego niezbędne jest wdrażanie racjonalnej antybiotykoterapii powiązanej z możliwością szybkiej diagnostyki mikrobiologicznej. Z punktu widzenia szpitali, ważne jest, by regularnie prowadzić rejestr zakażeń szpitalnych, który pozwoli monitorować sytuację i modyfikować procedury w zależności od sytuacji epidemiologicznej zakładu.

4. Czy w szpitalach dochodzi do ekspozycji personelu medycznego na materiał zakaźny?
   Personel medyczny jest stale narażony na ekspozycję na materiał zakaźny.  Niestety nie wszyscy pracownicy zgłaszają te zdarzenia, co pogłębia problem i utrudnia jego eliminację. Zakażenia wśród personelu medycznego, powstałe w wyniku ekspozycji zawodowej na krew lub inny potencjalnie materiał zakaźny powodują niejednokrotnie absencję w pracy oraz znaczny stres. Chcąc zapobiegać ekspozycji zawodowej konieczne jest zgłaszanie wszystkich zdarzeń niepożądanych, dzięki czemu można przeprowadzać analizę sytuacji, w wyniku których dochodzi do ekspozycji, i wprowadzać działania zaradcze. W przypadku ekspozycji zawodowej na materiał zakaźny istotne znaczenie ma wprowadzanie sprzętu bezpiecznego. Niestety, personel niezbyt chętnie chce stosować tego rodzaju rozwiązania. Edukacja personelu oraz po prostu brak wyboru pomiędzy sprzętem bezpiecznym a ostrym są elementami, które mogą znacznie poprawić sytuację w tym zakresie.

5. Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali cały czas apeluje o wprowadzenie elektronicznego rejestru zdarzeń niepożądanych, dlaczego jest to tak ważne?
   W dobie cyfryzacji takie rozwiązanie stanowi nieocenioną pomoc w szybkiej analizie danych. Rejestr w formie elektronicznej to ułatwienie analiz, stanowiących podstawę do wdrażania takich rozwiązań, które zapobiegną podobnym zdarzeniom w przyszłości. Elektroniczna rejestracja ułatwia przesyłanie danych do rejestru centralnego, który wykorzystywany będzie do podejmowania decyzji na szczeblu centralnym, nie wszystkie bowiem zdarzenia niepożądane wynikają z sytuacji zależnych wyłącznie  od personelu medycznego w danej placówce.

6. Jakie są najważniejsze cele na ten rok dla Europejskiego Stowarzyszenia Czyste Leczenie?
   Podstawowym celem naszej działalności jest upowszechnianie wiedzy na temat profilaktyki zakażeń. Chcemy podkreślać ważność higieny, aseptyki w dziedzinach, w których udziela się świadczeń związanych np. z przerwaniem ciągłości skóry i niosą ze sobą duże niebezpieczeństwo dla zdrowia. Chcemy wypracowywać nowe standardy pracy opierając się na doświadczeniach europejskich. Identyfikując się z działaniami Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali podejmiemy działania, które pomogą wdrożyć placówkom medycznym wypracowane przez Koalicję rozwiązania na rzecz podniesienia bezpieczeństwa pacjentów w polskich szpitalach.

—————————

Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali została zawiązana w 2021 roku, a głównym jej celem jest zwiększanie bezpieczeństwa pracowników ochrony zdrowia w miejscu pracy, m.in. poprzez promowanie i zachęcanie szpitali do korzystania z bezpiecznego sprzętu medycznego. Głównym projektem Koalicji jest program „Bezpieczny szpital to bezpieczny pacjent”, do którego przyłączają się placówki medyczne, przestrzegające zaleceń w niej zawartych. Patronat nad projektem objęły: Narodowy Fundusz Zdrowia, Rzecznik Praw Pacjenta, Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Polska Federacja Szpitali, Naczelna Izba Lekarska, Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych, Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki, Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Polski Klub Dostępu Naczyniowego, Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Prywatnych, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Naczelna Izba Aptekarska, Europejskie Stowarzyszenie Czyste Leczenie, Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich, Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych, Polskie Towarzystwo Mikrobiologów, Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej oraz Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Infuzyjnego.